De enige evenementenlocatie met een walviskaak

Hoe vaak heb jij op de plattegrond van een evenementenlocatie ‘vast object: walviskaak’ zien staan? Waarschijnlijk nog nooit. Het is één van de dingen die Oude Kerk Scheveningen tot een unieke locatie maakt. We hebben het verhaal achter de bijzondere vaste objecten in de kerk voor je op een rijtje gezet.

Walviskaak

De één heeft het over een walvis, de ander over een potvis. Wat het ook was, het reusachtige dier had een lengte van maar liefst 20 meter. In januari 1617 is het aangespoeld op het Scheveningse strand, niet ver bij Oude Kerk Scheveningen vandaan. Sindsdien zijn er in de kerk enkele wervels en een kaakbeen te bewonderen.

Preekstoel

De preekstoel is relatief nieuw in dit eeuwenoude gebouw en werd tussen 1756-1757 geplaatst. Versierd met fraai snijwerk van Josephus de Bondt vormt het een prachtige eyecatcher.

Houten hek

Het groene houten hek dat het schip en de koorkerk van elkaar scheidt, dateert uit 1662 en is afkomstig uit het Groene Kerkje te Oestgeest.

Monument

Links onder het grote orgel staat een grafmonument voor Cornelis van Heemskerk, ‘advocaat voor den Hove van Holland’, overleden in 1783. Hij was geen Scheveninger van origine, maar wilde per se hier begraven worden. Het monument bevat aan elke van de vier zijden een marmeren kop, die de overledene toont op een bepaalde leeftijd.

Herenbanken

Tegenover de preekstoel staan tussen de pilaren vier houten banken. Allemaal zijn ze aan de voorkant voorzien van een paneel houtsnijwerk, elk met een eigen betekenis. Rechts staat de bank met als snijwerk een zeilschip, naar wordt aangenomen een bomschuit. Hier mochten de Schuitengatmeesters plaatsnemen. Deze bestuurders waren verantwoordelijk voor goed onderhoud van ‘het schuitengat’, een beschutte plaats in het duin waar vissersschepen snel naartoe konden worden getrokken om een opkomende storm veilig te kunnen doorstaan.

De rij zitplaatsen daarnaast was bestemd voor de vier Vuurbaakmeesters. Zij waren verantwoordelijk voor het functioneren van de vuurbaak (vergelijkbaar met de latere vuurtorens) ten behoeve van de scheepvaart. Het snijwerk toont een gemetselde toren met in de top een brandend vuur en opgaande rook. De ernaast staande bank kreeg als versiering het wapen van ’s-Gravenhage: een gekroond schild met daarop de ooievaar. Dit was de magistraatsbank en hierop nam dus indien aanwezig de magistraat van Den Haag plaats. Het kerkinterieur toonde al eeuwenlang het wapen van Den Haag op de Magistraatsbank, maar nog nergens was het (sinds de jaren tachtig van de twintigste eeuw algemeen aanvaarde) wapen van Scheveningen te zien! Houtsnijder, hovenier en kerkenraadslid Dolf van Eendenburg sneed bij deze eenvoudiger uitgevoerde vissersbank een passend wapen. Dat werd op 14 september – Open Monumentendag – 2019 onthuld.